Η Βίβιαν Φόρτη, συγγραφέας του ‘’Μύθου’’ που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Διόπτρα, συζητά εφ’ όλης της ύλης, με την συντάκτρια του diavasame.gr, Ευμορφία Ζήση.
- Κυρία Φόρτη, πριν μιλήσουμε για το πρώτο σας βιβλίο που έχει τον τίτλο ''Μύθος'', θα ήθελα να μας μιλήσετε λίγο για τη ζωή σας και την καθημερινότητά σας.
Η μέρα μου αρχίζει πολύ νωρίς και το πρώτο πράγμα που κάνω είναι να φροντίσω τη Λάρα μας, ένα κουτάβι που μαζέψαμε πριν από λίγους μήνες κι έγινε το πέμπτο μέλος τής οικογένειας. Μετά ξυπνάω τα παιδιά και παίρνουμε μαζί πρωινό. Όταν μπορώ πηγαίνω για τρέξιμο στην παραλία. Φροντίζω την οικογένειά μου και προσπαθώ να είναι ευτυχισμένοι - αυτό μού αρέσει πολύ. Φροντίζω και το σπίτι - αυτό δεν μού αρέσει καθόλου! Διδάσκω τους μαθητές μου και διδάσκομαι από αυτούς. Συναντιόμαστε με φίλους, ακούμε μουσική, παίζουμε παιχνίδια, βλέπουμε ταινίες, το καλοκαίρι πάμε για μπάνιο, τον χειμώνα για περπάτημα στο βουνό. Όταν όλοι έχουν κοιμηθεί γράφω και διαβάζω είτε για ευχαρίστηση, είτε για τις σπουδές μου.
- Πότε ανακαλύψατε ουσιαστικά ότι θέλατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή; Είχατε από μικρή το μικρόβιο της συγγραφής ή σας προέκυψε στην πορεία;
Αν εξαιρέσουμε τα χρόνια της εφηβείας -ξέρετε, όλοι οι έφηβοι γράφουν και μετά τα σκίζουν και μετά ξαναγράφουν-, και τις ημέρες αμέσως μετά τη γέννηση των παιδιών μου, όπου τους έγραψα από ένα μακροσκελές γράμμα που θα τους το δώσω στα 18α γενέθλιά τους, δεν είχα γράψει ποτέ τίποτα άλλο, εκτός βέβαια από επιστημονικές εργασίες στα πλαίσια των σπουδών μου. Ξεκίνησα να γράφω όταν μού ήρθε η έμπνευση του ''Μύθου''. Οι ήρωες μου υλοποιήθηκαν στο μυαλό μου και άρχισαν να κατευθύνουν τα δάχτυλα μου πάνω στο πληκτρολόγιο. Τώρα δεν μπορώ να ζήσω χωρίς να γράφω. Είναι σαν να προσπαθώ να σταματήσω έναν χείμαρρο, με τα χέρια μου... Απίστευτο μου φαίνεται ακόμα!
- Θεωρείτε ότι ο τρόπος γραφής σας έχει επηρεαστεί από κάποιους αγαπημένους σας συγγραφείς και αν ναι, ποιοι είναι αυτοί;
Είμαι σίγουρη ότι έχω επηρεαστεί βαθιά από κάποιους συγγραφείς. Θαυμάζω απεριόριστα τον Victor Hugo, ό,τι κι αν έχει γράψει, λατρεύω την Margaret Mitchell και ακόμα δεν μπορώ να ξεπεράσω το γεγονός ότι έγραψε μόνο ένα βιβλίο, τρελαίνομαι για το υποβόσκον πάθος τής Jane Austen, ονειρεύομαι -ακόμα-, με τις εικόνες των αδερφών Bronte, τέλος ζηλεύω, τρελά όμως, την Joan Rowling για τον τρόπο που γράφει και για τον κόσμο που δημιούργησε και λιγότερο αλλά αρκούντως, την Cassandra Clare. Νομίζω, ότι σίγουρα, όταν κάποιος σου προκαλεί τόσο έντονα συναισθήματα σε επηρεάζει - δεν γίνεται αλλιώς. Άλλωστε, όπως λέω πάντα, η λογοτεχνία είναι σαν ένας πέτρινος τοίχος. Οι πέτρες που προσθέτεις στηρίζονται πάνω στις προϋπάρχουσες.
- Μπορείτε να μας μυήσετε στη διαδικασία που ακολουθήσατε για τη συγγραφή του πρώτου σας βιβλίου; Το βιβλίο είναι απόρροια ενός πηγαίου ταλέντου που ανέκαθεν προϋπήρχε ή μιας επίπονης και χρονοβόρας προσπάθειας;
Ταλέντο; Ξέρετε, μού θυμίσατε μια σκηνή που έλαβε χώρα στο φροντιστήριο μου στην Αθήνα, με μία τάξη φοιτητών. Κάναμε προφορικά και το θέμα ήταν «Τι ταλέντο έχουμε;» και όλοι, όλοι όμως πίστευαν πως έχουν κάποιο ταλέντο, άλλος ζωγράφιζε, άλλος τραγουδούσε, άλλος έγραφε ποιήματα, άλλος έβγαζε ωραίες φωτογραφίες, και πάει λέγοντας. Όταν οι μαθητές μου ρώτησαν εμένα τι ταλέντο έχω, τους απάντησα με όλη μου την ειλικρίνεια ότι δεν έχω κανένα ταλέντο. Τραγουδάω εντελώς φάλτσα, παρά το γεγονός ότι παίζω πιάνο από τα πέντε μου, δεν μπορώ να τραβήξω μία ίσια γραμμή, βγάζω ακέφαλες φωτογραφίες και τα μόνα ποιήματα που έχω γράψει είναι κάτι τύπου δημοτικά, σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο, για να κάνω πλάκα στον άντρα μου και στα αδέρφια μου. Δεν ξέρω, η λέξη ταλέντο είναι πολύ βαριά για να την χρησιμοποιούμε απερίσκεπτα. Ειδικά αν έχει μελετήσει κανείς τους κλασικούς νιώθει πολύ μικρός, πολύ ασήμαντος. Όσο για τη διαδικασία… Όλα ξεκίνησαν με την αρχική έμπνευση που άστραψε μέσα στο μυαλό μου. Από τι εξαρτάται η έμπνευση, μη με ρωτάτε… Αυτό που ξέρω είναι ότι για να την υποστηρίξω, χρειάστηκε πολύ δουλειά.
- Πώς γεννήθηκε και πλάστηκε στο μυαλό σας η ιδέα της ιστορίας αγάπης της θνητής Δάφνης και του θεού Φοίβου;
Ο τρόπος που δημιουργήθηκε μέσα μου ο ''Μύθος'', με συγκλονίζει κάθε φορά που το σκέφτομαι, παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει ήδη τρία χρόνια. Πέντε χρονιά πίσω, παρακολουθούσα μία διάλεξη τής πιο συγκλονιστικής κατά τη γνώμη μου καθηγήτριας παιδαγωγικής που διαθέτουμε ως επιστημονική κοινότητα, της κυρίας Ευγενίας Κουτσουβάνου. Μας μιλούσε για τα πρώτα δύσκολα χρόνια των σπουδών της στην Αμερική και μας έλεγε πώς άντλησε δύναμη από τους μύθους του λαού μας για να ανταπεξέλθει. Κι όταν της τελείωσαν οι μύθοι, μάς είπε, δημιούργησε άλλους, δικούς της μύθους για να μπορέσει να συνεχίσει. Η εικόνα αυτού του κοριτσιού που αντλούσε δύναμη από τους μύθους της πατρίδας της ζώντας σε μία ξένη χώρα, με στοίχειωνε για χρόνια. Όταν το καλοκαίρι του 2009 κάναμε μία βόλτα στον Πηνειό, με ένα ποταμόπλοιο και ο καπετάνιος μας μίλησε για την ιστορία του Απόλλωνα και της νύμφης Δάφνης, που διαδραματίστηκε εκεί ακριβώς, όλα πλέχτηκαν στο μυαλό μου και το ίδιο βράδυ γεννήθηκε ο ''Μύθος''. Επτά μήνες μετά είχε ολοκληρωθεί.
- Επιλέξατε να γράψετε ένα φανταστικό μυθιστόρημα. Η λογοτεχνία του φανταστικού στην Ελλάδα είναι σε πρώιμα στάδια με λίγους υποστηρικτές αναγνώστες και πολλούς επιφυλακτικούς. Θεωρείτε ότι με το βιβλίο σας αυτό δίνετε μια ευκαιρία στο είδος να καθιερωθεί στα ελληνικά λογοτεχνικά δεδομένα;
Ήξερα από την πρώτη στιγμή ότι θα αντιμετωπίσω αμφισβήτηση, επιφυλάξεις ακόμα ίσως και επιθέσεις - γιατί για κάποιους το φανταστικό θεωρείται παραφιλολογία. Επειδή όλη μου τη ζωή έγραφα επιστημονικές εργασίες, προσπάθησα να μεταφέρω τις αρχές της επιστημονικής γραφής στη λογοτεχνία. Διάβασα πολύ - ούτε πανελλήνιες να έδινα..., οπότε τολμώ να ελπίζω ότι το πόνημα αυτό, είναι μία ευκαιρία να δούμε το φανταστικό μυθιστόρημα από μία άλλη οπτική.
- Ο μύθος, η απαρχή του πνευματικού μας πολιτισμού και της πλούσιας παράδοσης μας στα Γράμματα και στις Τέχνες! Πώς προέκυψε αυτή η βαθιά σας αγάπη για την ελληνική μυθολογία;
Την αγάπη για την ιστορία και τη μυθολογία μού την καλλιέργησαν από τότε που ήμουν μικρή. Οι γονείς μου, ένα οκτατάξιο Γυμνάσιο είχαν τελειώσει αλλά διάβαζαν πολύ. Στο πατρικό μου έχουμε μία τεράστια βιβλιοθήκη όπου βρίσκει κανείς τα πάντα. Τα δύο μεγαλύτερα αδέρφια μου φρόντισαν ώστε να υπάρχουν στην βιβλιοθήκη μας όλα εκείνα τα βιβλία που είναι απαραίτητα, κατά τη γνώμη μου, για να μορφωθεί ένα παιδί. Έμαθα από μικρή να ζω με τα βιβλία, να ζω για τη γνώση, να λατρεύω τις λέξεις και τις τυπωμένες σελίδες. Είναι μέρος της ζωής μου. Όταν πηγαίναμε κάποιο ταξίδι και η ώρα δεν περνούσε παίζαμε παιχνίδια γνώσεων και η μυθολογία είχε την τιμητική της. Το αστείο είναι ότι πίστευα ότι γνωρίζω αρκετά καλά την ελληνική μυθολογία. Σήμερα, μετά από όλη αυτή τη μελέτη, ένα έχω να πω: «Εν οίδα, ότι ουδέν οίδα».
- Ωστόσο, το βιβλίο σας είναι ένας ύμνος στον Έρωτα. Οι ήρωες σας θυσιάζουν τα πάντα για να είναι μαζί. Πιστεύετε ότι αυτό είναι δυνατόν να συμβεί και στις μέρες της κρίσης που βιώνουμε σήμερα ή μια τέτοια ιστορία απόλυτης αγάπης μπορεί να τοποθετηθεί μόνο στα πλαίσια ενός μύθου;
Ο Έρωτας είναι κινητήρια δύναμη. Είναι η αρχή των πάντων, όρος εκ των ων ουκ άνευ, για να μπορεί να υπάρχει κανείς. Ειδικά τώρα, στις μέρες της κρίσης, όταν τα υλικά αγαθά αρχίζουν να χάνουν την επίστρωση χρυσόσκονης με την οποία εμείς οι ίδιοι τα περιβάλαμε, θεωρώ πως μόνο τα δυνατά συναισθήματα, όπως ο απόλυτος Έρωτας και οι δεσμοί αγάπης και φιλίας γενικότερα, θα μας σώσουν. Έχω ακούσει ανθρώπους να λένε «πάω για ψώνια για να μού φτιάξει το κέφι» και φρίττω. Μίλα με τον κολλητό σου, πιες ένα καφέ από τα χεράκια της μαμάς σου, πες μία ιστορία στο παιδί σου, ή παίξε μαζί του κι εσύ σαν παιδί, αφιέρωσε χρόνο στον σύντροφό σου και στους φίλους σου… Ερωτεύσου και θα σου φτιάξει το κέφι! Και ακόμα καλύτερα, βρες έναν τρόπο να είσαι χρήσιμος σε εκείνους που έχουν ανάγκη και είναι τόσοι πολλοί γύρω μας… Δεν υπάρχει καλύτερη ‘’ψυχοθεραπεία’’ για τα αρνητικά συναισθήματα, από τη θετική ενέργεια που σε γεμίζει η προσφορά και η έμπρακτη αγάπη.
- Μέσα από τις προσωπικότητες των ηρώων του βιβλίου και τις αξίες που πρεσβεύουν και υπηρετούν έχω την αίσθηση ότι ήρθα σε επαφή και γνωριμία και με τον συγγραφέα, δηλαδή με εσάς. Μπορείτε να διακρίνετε κάποια κοινά στοιχεία του εαυτού σας με τον Φοίβο ή τη Δάφνη;
Δεν θα το έλεγα. Έχω κοινά παιδικά βιώματα με τη Δάφνη και ίδιο ιδιόλεκτο. Βλέπετε, όλη μου τη ζωή συναναστρέφομαι με εφήβους, με έχουν επηρεάσει στον τρόπο που εκφράζομαι. Συχνά κάνω προσπάθεια για να μην χρησιμοποιώ ''αδόκιμες'' εκφράσεις π.χ., στην παραπάνω ερώτηση παρολίγον να πω ''φρικάρω'', αντί για ''φρίττω''. Το γεγονός λοιπόν ότι εκφράζομαι όπως εκείνη και ναι, έχω δύο μεγαλύτερα αδέρφια αγόρια και πέρασα την παιδική μου ηλικία με τα τρίδυμα ξαδέρφια μου, μπορεί να κάνει κάποιον να θεωρήσει ότι εγώ είμαι η Δάφνη, όμως δεν ισχύει. Η Δάφνη είναι περισσότερο μια ευχή. Να γίνει έτσι η κόρη μου, οι φίλες της, οι μαθήτριές μου, οι νεαρές μου φίλες στο Facebook. Ένα θετικό πρότυπο για τις νεαρές γυναίκες, αυτό θα ήθελα να είναι η ηρωίδα μου. Όσο για τον Φοίβο... Θεέ μου, πόσο βασανισμένος! Όχι, ποτέ δεν το έχω νιώσει αυτό.
- Ως φιλόλογος αυτό που λάτρεψα στο βιβλίο σας είναι τα πλούσια μυθολογικά γεγονότα και η ακριβής και επιστημονική προσέγγισή τους. Ομολογώ ότι αποτελούν μια μικρή μελέτη από μόνα τους. Πόσο χρόνο αφιερώσατε και ποιες ήταν οι πηγές σας για να έχουμε στα χέρια μας αυτή τη στιγμή αυτό το άρτιο αποτέλεσμα;
Αμέσως μόλις η Μούσα μου με επισκέφτηκε, άρχισα να γράφω. Σύντομα όμως κατάλαβα ότι χρειαζόμουν βοήθεια κι έτσι εγώ, με τη σειρά μου επισκέφτηκα την καθηγήτρια που επιβλέπει τη διδακτορική μου διατριβή, την κυρία Μαρίζα Φουντοπούλου, ζητώντας της βιβλιογραφία. Είναι φιλόλογος, επίκουρη καθηγήτρια στο Καποδιστριακό, και μού είπε ότι ένα πραγματικά εμπεριστατωμένο έργο πάνω στην Ελληνική Μυθολογία είναι η πεντάτομη εγκυκλοπαίδεια του καθηγητού Ιωάννη Κακριδή, από την εκδοτική Αθηνών. Προμηθεύτηκα το έργο και το διάβασα όλο, εκτός από τον τελευταίο τόμο που τότε δεν μού χρειαζόταν. Παρεμπιπτόντως, τον διαβάζω τώρα (σας δίνω ένα tip). Το έργο αυτό αποτέλεσε και τη ραχοκοκαλιά της βιβλιογραφίας μου. Επίσης η εγκυκλοπαίδεια του Ηλίου του Ιωάννη Πασσά όπως και τα ''Ορφικά'' αλλά και ''Η Πραγματική Προϊστορία'' του ιδίου. Και η εγκυκλοπαίδεια του Δρανδάκη μού φάνηκε πολύ χρήσιμη – και αυτή όπως και του Πασσά είναι γραμμένες στην αρχαΐζουσα! Έψαξα και στο διαδίκτυο αλλά μόνο για να αντλήσω έμπνευση. Οποιαδήποτε πηγή βρήκα εκεί τη διασταύρωσα πριν τη χρησιμοποιήσω. Πολύ χρήσιμα είναι και τα Κείμενα της Οξφόρδης, τα οποία μού πρότεινε η φιλόλογος βαφτισιμιά μου. Απίστευτο διαδικτυακό εργαλείο! Όποιο αρχαίο κείμενο και να έψαξα το βρήκα εκεί. Εδώ θα ήθελα να δηλώσω ότι θεωρώ απαράδεκτο που αναγκάστηκα να ανατρέξω σε αγγλικό εργαλείο για αρχαία ελληνικά κείμενα! Και πολύ χρήσιμος ήταν και ο φίλος μας ο Αντώνης Καραθανάσης που είναι κινητή εγκυκλοπαίδεια - στη δημοτική ευτυχώς! Διάβασα -με πρόγραμμα σαν να έδινα εξετάσεις-, για ένα μήνα και μετά, ξανάρχισα να γράφω. Όμως δεν διάβασα μόνο αρχαία κείμενα και πήγες. Έψαξα πολύ για το πανεπιστήμιο που παρακολουθεί η Δάφνη, διότι εξ’ αρχής είχα στο μυαλό μου συγκεκριμένο πανεπιστήμιο των ΗΠΑ, αλλά έπρεπε να βρω το πρόγραμμά του, να μάθω πόσες ώρες παρακολουθούν μαθήματα οι δευτεροετείς, αν εκεί υπάρχει κλάδος Ανθρωπολογίας, τι συνηθίζεται για τους φοιτητές. Για παράδειγμα, η Δάφνη είναι δευτεροετής γιατί οι πρωτοετείς υποχρεούνται να κοιμούνται στους φοιτητικούς κοιτώνες, κι αυτό δεν εξυπηρετούσε την ιστορία, έπρεπε να έχει δικό της σπίτι. Η αλήθεια είναι ότι έλιωσα στην έρευνα!
- Στο τέλος του βιβλίου αφιερώνετε δύο σελίδες για να εκφράσετε την ευγνωμοσύνη σας στους ανθρώπους που στάθηκαν δίπλα σας στην προσπάθεια αυτή. Θα θέλατε να αναφερθείτε σε κάποιους από αυτούς;
Φοβούμενη πως θα γίνω γραφική, θα ήθελα να αναφερθώ πρώτα από όλους στον άντρα μου. Είναι το στήριγμά μου και το καταφύγιό μου. Είναι πάντα δίπλα μου ακόμα και όταν διαφωνεί με τις επιλογές μου - που συνήθως διαφωνεί, γιατί είμαστε δύο εκ διαμέτρου αντίθετοι άνθρωποι. Όταν του λέω: «Έχω κάτι να σου πω», μού απαντάει πάντα «Ωχ!». Αλλά παρά τις αντιρρήσεις του με στηρίζει, πάντα με στηρίζει. Επίσης νιώθω μεγάλη ευγνωμοσύνη για την οικογένειά μου γιατί με έκαναν αυτό που είμαι. Και για τους φίλους μου. Μεγάλη δύναμη οι φίλοι! Και τα παιδάκια μου γιατί δίνουν νόημα σε κάθε προσπάθεια που κάνω. Και πώς να μην σκεφτώ, τους λογοτεχνικούς μου πράκτορες, γιατί χωρίς εκείνους δεν άρχιζα ποτέ αυτό το ταξίδι!
- Εννοείται, φαντάζομαι, πως θα υπάρξει συνέχεια της ιστορίας του Φοίβου και της Δάφνης… Την αναμένουμε με ιδιαίτερη προσμονή και αγωνία. Έχετε ήδη ξεκινήσει να τη γράφετε;
Θα σας δώσω ένα tip: Στο κεφάλαιο 21 - το αντίθετο του ιερού, για εμένα, αριθμού 12-, τού ''Μύθου'' υπάρχει ο τίτλος του επόμενου βιβλίου που θα είναι σύντομα στα χέρια όλων μας!
- Ευχαριστώ πολύ, κυρία Φόρτη.
Η Βίβιαν Φόρτη είναι καθηγήτρια Γαλλικής Φιλολογίας και υποψήφια διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση. Ζει στο Λουτράκι, με το σύζυγο και τα δύο τους παιδιά.
Μπορείτε να βρείτε την συνέντευξη και στο επίσημο site του Diavasame.gr:
